Beynəlxalq Türk Akademiyası türk dünyasının ortaq tarixi şəxsiyyəti Abay Kunanbayevin anadan olmasının 175 illiyini nəzərə alaraq, “Abay və ХХІ əsr: tarixdən dərslər” adlı videokonfransara başlayıb. Beynəlxalq Türk Akademiyasının  prezidenti, professor Darxan Kıdıralı  konfransa qatılan ölkələrin  rəsmi şəxslərinə və Türk dünyası araşdırmaçılarına, alimlərə öz minnətdarlığını bildirdi. Və qeyd etdi ki,  dünyanın hər yerində keçirilməsi nəzərdə tutulan  Abayın 175 illiyini pandemiya səbəbindən innovasiya texnologiyalarına güvənərək uzq məsafədən  keçirirlər. Lakin Türk dünyasının mənəvi dünyasının təmsilçisi Abayın yubileyinin keçirilməsinə heç bir uzaqlıq mane ola bilmədi.  Daha sonra Darxan Kıdıralı konfransa  qatılan iştirakçılara söz verdi. Abay Kunanbayevin 175 ili münasibəti ilə keçirilən onlayn konfransda Azərbaycan Respublikasının Qazaxıstandakı Fövqəladə və Səlahiiyyətli səfiri Rəşad Məmmədov da iştirak edir.  Azərbaycanlı diplomat Rəşad Məmmədov Beynəlxalq Türk Akademiyasının 10 illiyi münasibəti ilə Azərbaycan Xarici İşlər Naziri Elmar Məmmədyarovun məktubunu oxudu. Məktubda  Türkdilli xalqların elmi irsinin dünyada tanıdılmasında və gələcək nəsillərə ötürülməsində əvəzedilməz xidmətləri olan Türk Akademiyasının  təhsil, elm sahəsində üzv dövlətlərin tarixi irsinin nəsillərə ötürlməsindəkı əhəmiyyətli roluna yüksək qiymət verdiyi qeyd olunur. Eyni zamanda , nazir məktubunda 10 aprel 2020-ci ildə Türk Şurasının sədri kimi Azərbaycan Respublikasının prezidentinin  videokonfrans formatındakı fövqəladə Zirvə Görüşünün və həmin görüşdə qəbul lunmuş əhəmiyyətli qərarların ölkələrimiz arasındakı həmrəyliyin sübutu olduğunu vurğulayıb. Azərbaycanın səfiri Rəşad Məmmədov öz növbəsində  Abayın  XIX əsrdə maarifçilik hərəkatının başlaması və qazax xalqının maariflənməsində əvəzsiz rol oynamasından, onun  əsərlərindəki dərin məna yükü ilə milli sərhədləri aşaraq beynəlxalq miqyaslı ədəbi şəxsiyyətə çevrildiyini qeyd etdi.  Və  Abayın bütün türk dünyasında, o cümlədən Azərbaycanda da sevildiyini və tədris olunduğunu bildirdi.  Azərbaycan xalqının ümumilli lideri Heydər Əliyev in 1995-ci ildə 150 illik yubileyinin Azərbaycanda da qeyd edilməsi barədə göstəriş verdiyini söylədi.  Almatıda keçirilən yubiley tədbirlərinə  Heydər Əliyevin şəxsən qatıldığını , həmin tədbirlərdə Abay Kunanbayevin öz xalqına başucalığı gətirdiyini, dünya şöhrəti qazandığını , Abayın yaradıcılığının bütün bəşəriyyətə, bütün xalqlara məxsus olduğunu” – fikrini  xatırladı. Azərbaycan rəsmisi, BTA-nın  ortaq tarixi şəxsiyyətlərimizlə bağlı fəaliyyətlərini, tədqiqatlarını təqdirəlayiq hesab etdiyini,Qlobal pandemiyanın yaratdığı çətinliklərə baxmayaraq,  Akademiyanın  bu il palanlaşdırdığı işləri təxirə salmadığını yüksək qiymətləndirdi. Qısa müddətdə Abayın “Qara söz”ünün Azərbaycan dilinə tərcümə olunub və işıq üzü gördüyünü dedi. Və bundan sonra  rəmzi olaraq onlayın görüntü ilə Abayın azərbaycancaya tərcümə edilən  “Qara söz” kitabının qırmızı lenti kəsildi. Və kitabı azərbaycan dilinə tərcümə edən Aida Eyvazlıya təşəkkür bildirildi. Beynəlxalq Türk Akademiyasının prezidneti Darxan Kıdıralı  tərəfindən  qırğız və özbək dilində tərcümə olunan “ Qara söz” kitablarının da lentini kəsildi. Azərbaycandan  ““Abay və ХХІ əsr: tarixdən dərslər”  konfransında iştirak edən AMEA-nın vitse prezidenti  İsa Həbibbəyli  Abayın “Qara sözü”nün qazax xalqını ağ günə çıxardığını söylədi. “Böyük qazax mütəfəkkiri  Abay və Azərbaycan” adlı çıxışında qazax ədəbiyyatının görkəmli klassikini , qazax xalqının  xalqının milli-mənəvi dəyərlərinin böyük tərənnümçüsü adlandırdı. Qeyd etdi ki, Qazaxıstanın müstəqillik və milli birlik idealları Abay Kunanbayevin yaradıcılığında qüvvətli şəkildə səsləndirilmişdir: “Abay Kunanbayevin «Qara söz» kitabındakı milli ruhlu şeirlər Qazax xalqını ağ günə çıxmaq uğrunda mübarizəyə ruhlandıran mühüm çağırışlardır. Abay Kunanbayev Qazaxıstanda maarifçilik hərəkatının ən böyük ideoloqudur. O, cəmiyyətin inkişafını sosial ədalətdə, ağılda və elmdə axtarmışdır. Onun əsərlərindəki didaktik-maarifçi motivlər əsas qayəni ifadə edən aparıcı ideyaların təcəssümüdür. Abay Kunanbayev qazax xalqının böyük mütəfəkkir yazıçısıdır”. Akademik İsa Həbibbəyli, Muxtar Auezovun «Abay yolu» romanını  Qazaxıstanın müstəqillik və azadlıq yolunun bədii salnaməsi olduğunu dedi.  O eyni zamanda Azərbaycan xalqının ümummilli lideri Heydər Əliyev Qazax ədəbiyyatının görkəmli klassiki Abay Kunanbayevin yaradıcılığına verdiyi yüksək qiyməti xatırladı: «Abay, onun yaradıcılığı... qazax xalqının fəxri, qazax xalqının xoşbəxtliyidir. Çünki onun belə görkəmli övladı, alimi, maarifçisi var və o, öz xalqının xoşbəxtliyinə və firavanlığına aparan düzgün yol göstərmişdir. Bununla yanaşı, o bütün bəşəriyyətə, eyni zamanda, Azərbaycan xalqına məxsusdur. Biz Azərbaycanda Abayın yaradıcılığının əhəmiyyətini yüksək qiymətləndiririk». Abay Kunanbayevin haqqında yazılmış ən yaxşı bədii əsər olan Muxtar Auezovun «Abayın yolu» romanı ilk dəfə 1954-cü ildə Əliabbas Abbasovun tərcüməsində Bakıda Azərbaycan dilində nəşr edildiyini vurğulayan alim, qazax klassikinin əsərlərini Azərbaycanın ən yaxşı şair və yazıçıları  Süleyman Rüstəm və Məmməd Rahimin, tanınmış şairlərimizdən Məmməd Araz, Mirvarid Dilbazi, Arif Zeynallı, Əliağa Kürçaylı, Adil Babayev, Əhməd Cəmil, Fikrət Sadıq, Eyvaz Borçalı və başqalarının tərcümə etdiyini dedi. Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Nizami Gəncəvi adına Ədəbiyyat İnstitutunun «Müqayisəli ədəbiyyatşünaslıq» jurnalının 2020-ci ildə çap olunmuş bir sayı xüsusi buraxılış kimi bütünlüklə Abaya həsr olunduğunu bildirdi. Konfransda Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və Mirası Fondunun  prezidenti Günay Əfəndiyevanın Abayın 175 illiyinə həsr olunmuş məktubu da konfrans iştirakçılarının diqqətinə çatdırıldı.  Eyni zamanda qeyd olundu ki, Beynəlxalq Türk Mədəniyyəti və İrsi Fondu da Abay ilində bir çox fərqli tədbirlərə imza atacaq. Türkdilli ölkələrin və 15-dən artıq dost ölkənin iştirak etdiyi videoformatındakı konfrans öz işini bu gün başa çatdırdı.